Het rapport van DNV GL – het CO2 – deel
Rond 30 oktober 2019 stonden de kranten er vol van: ‘Biomassa toch niet zo duurzaam’ en ‘Meer uitstoot dan bij kolen’ (Eindhovens dagblad 30 okt 2019) en ‘Meer uitstoot dan bij kolen’ (idem) en ‘Biomassa blijkt schadelijker dan gas en kolen’ (Trouw) of ‘biomassacentrales stoten meer CO2 uit dan steenkoolcentrales’ (NOS) . Dat zou allemaal in een rapport staan dat ingenieursbureau DNV GL geschreven had voor het Ministerie van I&M.
Nu helpt het niet mee dat genoemd rapport (waar de pers al bovenop gesprongen is) nog niet gepubliceerd is. Noch op de site van I&M, noch op die van DNV GL is het te vinden. Merkwaardig dat er al wel op een of andere, onbekende, manier informatie naar de pers gegaan is.
Maar het rapport zwerft, ondanks de niet-gepubliceerde status, toch op het Internet en ik heb het maar gedownload en bestudeerd. En wat blijkt: de CO2 – bewering is volledig quatsch. Dat ligt niet aan het rapport van DNV GL, want dat is een prima rapport, maar òf aan dat of de journalisten slechts een selectie van het rapport voorgelegd hebben gekregen òf, indien niet, dat ze incapabel waren of van kwade trouw. Want er staat, waar het om CO2 gaat, het tegenovergestelde in. Kijk zel;f maar op
DNV GL heeft als onderzoeksvraag van I&M gekregen om de directe emissies, behorend bij een aantal centrale-scenario’s, in kaart te brengen. Dat is braaf gebeurd en die cijfers zien er aannemelijk uit.
Maar iedereen die in deze materie enigszins capabel is weet, dat je bij het opwekken van energie over de gehele levenscyclus van een een proces moet kijken. Uiteraard weet ook DNV GL dat en daarom staat er vier keer een zinnetje dat ‘De CO2 die afkomstig is van de inzet van biomassa, wordt aangemerkt als kort-cyclisch’. En dat betekent niets anders dan dat de, bij de verbranding vrijgekomen CO2 weer door planten opgenomen wordt.
Over de hele levenscyclus dus is het verstoken van biomassa CO2 – neutraal (of bijna CO2 – neutraal als er agrarische of bosbouwkundige bewerkingen nodig zijn).
Het rapport van DNV GL –
het niet – CO2 – deel
De zes onderzochte scenario’s
zijn:
- 1,2 en 3: een moderne kolencentrale van 800MWel , slechts bedoeld voor elektriciteit, met een bij een moderne kolencentrale horende rookgasreiniging, die voor 0% resp 30% resp 100% met biomassa bijgestookt wordt.
- 4: een voor biomassa ontworpen en daarop draaiende centrale van 40MWel , slechts bedoeld voor elektriciteit, met rookgasreiniging
- 5: een voor biomassa ontworpen en daarop draaiende ketel van 100MWth , slechts bedoeld voor warmte, met rookgasreiniging
- 6: een gasgestookte ketel van 100MWth , slechts bedoeld voor warmte, met rookgasreiniging
Verder moet gemeld worden dat de hieronder genoemde emissiewaarden een worst case-uitkomst zijn. Dit omdat bij de berekeningen aangenomen is dat de concentraties die zijn welke het Activiteitenbesluit als maximum toe staat.
In werkelijkheid kunnen de emissieconcentraties veel lager zijn
- Omdat het bevoegd gezag bij IPPC-inrichtingen scherpere eisen mag stellen dan het Activiteitenbesluit
- Omdat ook zonder dat de concentraties al onder de limiet blijven, zoals bijvoorbeeld in biomassa(bij)stook voor zwavel. Er zit gewoon weinig zwavel in biomassa.
Tenslotte wordt in scenario 2 en 3 aangenomen dat als een kolencentrale op (deels) biomassa overgaat, de rookgasreiniging niet verbouwd wordt (en dus ontworpen blijft voor kolen). Dat is een ongunstige aanname.
In biomassa zit bijvoorbeeld 20* zo weinig as als in kolen. Dat zou dan ook ongeveer 20* zo weinig fijn stof betekenen als bij kolen, ware het niet dat biomassa-as en kolen-as verschillen waardoor een op kolen ingerichte rookgasreiniging slechter werkt met biomassa.
Al met al komt er dit plaatje uit:
De waarden zijn dus per eenheid van output (MWh) en niet, zoals een populaire denkfout wil, per eenheid van input.
Wat hierna komt is van mij en niet van DNV GL.
Een nieuwe biomassacentrale op een plaats, waar er eerst geen stond, brengt nieuwe toxische emissies met zich mee. Dat is een belangrijke overweging.
Dit geldt echter voor zeer veel productie-inrichtingen, of het nou de DAF is of een cementfabriek of een kippenboer. In alle gevallen stelt de gangbare milieutechniek eisen aan de emissies.
En verder kent de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een zoneringsbeleid dat afstanden voorstelt tussen een inrichting en een woonwijk.
De gangbare aanpak in milieuvergunningen is hier van toepassing en als men die niet goed genoeg vindt, kan hij worden aangescherpt. Men krijgt bekende afwegingen die niet wezenlijk anders zijn dan bij bijvoorbeeld een zwaar bedrijventerrein.
Verder brengt de bouw van een biomassacentrale op de plaats, waar er eerst geen stond, nieuwe stikstofdepositie met zich mee. Afhankelijk van de locatie in Nederland kan dat op dit moment een blokkade zijn. In hoeverre die blokkade blijvend is, hangt van het toekomstige stikstofbeleid af.
Een biomassacentrale is niet ideaal. Het punt is dat andere vormen van duurzame energie, om andere redenen, dat ook niet zijn. De keuze bij duurzame energievormen gaat niet tussen zwart en wit, maar tussen grijs en grijzer of, zo men wil, tussen lichter en donkerder groen.
De Amercentrale in Geertruidenberg – energetisch
De Amer9 – centrale van RWE is ontworpen als kolencentrale. Nederland wil in 2025 (terecht) van kolencentrales af. Daarom heeft RWE twee wezenlijke keuzes: sluiten of volledig op biomassa overgaan.
Sinds 2018 draait de centrale op 60% kolen en 40% biomassa. RWE wil in 2020 op 80% biomassa komen en eind 2024 dus op 100% zitten.
Op dit moment is alle biomassa, die in Nederland verstookt wordt, direct of indirect afkomstig van residuen uit de land- en bosbouw (zie Cijfers over energie uit biomassa en over het houtaandeel daarin; het PBE-verslag over houtige biomassa), dus ook die welke door de Amercentrale verstookt wordt. De eigen claim van RWE staat op https://www.group.rwe/nl-NL/duurzaamheid-innovatie-en-buurtinfo/grond-en-brandstoffen/biomassa-biogas .
De houtresiduen zijn grotendeels, en waren in 2018 nagenoeg geheel, afkomstig uit de EU. Dat betekent tevens dat de transportverliezen gering zijn (zie Houtsnippers importeren loont energetisch de moeite )
De Amercentrale is goed voor 631MW elektrisch en 350MW thermisch. Het warmtevermogen wordt geleverd aan de glastuinbouw van Made en aan de stadsverwarming van o.a. Tilburg en Breda.
Energetisch is de Amercentrale binnen Brabant een speler van belang. Alvorens men lichtvaardig politiek correcte meningen naar voren brengt, is het goed wat eenvoudige rekensommetjes te maken.
De provincie Brabant vraagt jaarlijks momenteel om ca 290PJ aan energie (elektrisch en niet-elektrisch samen). Er komt tot nu toe weinig terecht van energiebesparing, maar stel, met enig optimisme, dat het verbruik in 2030 260PJ is. Daarvan zou volgens het concept-klimaatakkoord de helft in 2030 duurzaam moeten zijn, dus 130PJ.
Als de Amercentrale in 2030 nog bestaat, is die goed voor ongeveer 18PJ duurzame elektriciteit en (momenteel) ongeveer 4PJ warmte. Hetgeen betekent dat in een optimistisch scenario 1/6de deel van de duurzame energie in Brabant van de Amercentrale komt, en in een meer pessimistisch scenario een groter deel.
Men moet dus in Brabant twee wezenlijk verschillende verduurzamingstrajecten plannen: een met, en een zonder Amercentrale. Met bijbehorend toekomstperspectief voor de stadsverwarming in Tilburg en Breda.
Bij de aannames uit de provinciale POSAD-studie komt 22PJ neer op 55km2 zonnepark of 345 windturbines van 7,58MW. Dit heeft landschapsimplicaties waar het recente PBL-rapport over gaat, en ook ecologische implicaties.
Zoals gezegd bestaat er geen duurzame energie-aanpak zonder nadelen, alleen zijn de nadelen van fossiele energie nog veel groter.
De Amercentrale in Geertruidenberg – toxische emissies en stikstof
De huidige Amer9 vertoont gelijkenis met scenario 2 van DNV GL, en de beoogde Amercentrale vanaf 2025 met scenario 3 van DNV GL.
Indien men de specifieke emissies in bovenstaande outputtabel met enige relativering bekijkt, wordt duidelijk dat (dus redenerend op basis van een worst case-scenario en op basis van een niet-aangepaste rookgasreiniging) van nu naar straks
- De zwavelemissies drastisch dalen (omdat de werkelijkheid veel gunstiger is dan het theoretisch maximum)
- De stikstofemissies een paar % toenemen (overigens zorgt de energiesector maar voor 0,3% van alle stikstofuitstoot in Nederland, Junginger)
- De stofemissies ca 7% toenemen
Omdat bij de Amercentrale de vergelijking gaat tussen een bestaande en een vernieuwde bestaande inrichting, kan de nieuwe situatie tot een verbetering leiden.
Zelfs het eenvoudige compromis om de centrale op 90% van zijn vermogen te laten draaien betekent al een lokale verbetering van de luchtkwaliteit en van de stikstofdepositie.
Het kan beter door de rookgasreiniging te optimaliseren. RVO schrijft daarover op www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/duurzame-energie-opwekken/bio-energie/toepassingen/verbrandingstechnieken .
Met enig googlen vindt men een rookgasreiniging van Eneco voor een installatie in Utrecht (op www.eneco.nl/over-ons/projecten/biowarmte-installatie-lage-weide/luchtkwaliteit/ ), en die zit heel anders in elkaar als de huidige rookgasreiniging van de Amercentrale.
In plaats van fundamentalistisch over de morele verwerpelijkheid van biomassa te spreken, zou men ook eens over kunnen nadenken over een praktisch uitvoerbaar en liefst betaalbaar plan voor de verbouwing van de rookgasreiniging van de Amercentrale.
De toxische emissies van de Amercentrale moeten een heel eind omlaag kunnen.
Actualisatie dd 20 december 2019 mbt stikstof
Gedeputeerde Staten van NBrabant hebben in de nieuwe Natuurvergunning van de Amercentrale aan RWE opgedragen zijn lozingen NH3 en NOx drastisch te verminderen. Die waren al drastisch verminderd, omdat in 2015 de Amer 8 (kolencentrale) dicht gegaan is. De vigerende Natuurvergunning uit 2011 moest nog formeel worden omgezet. Dat is in december 2019 gebeurd.
De feitelijke emissies waren al zeer veel kleiner dan de maxima die RWE aangevraagd had. Zoveel minder zelfs, dat men zich kon afvragen of de vergunning niet gewoon nog scherper kon.
Die redeneerlijn hebben GS van Brabant gevolgd. De toegestane maxima zijn lager vastgesteld dan die welke RWE aangevraagd had. Bovendien moet RWE jaarlijks zijn ammoniaklozingen doorgeven. Als blijkt dat die voortdurend ver onder de limet van de nieuwe vergunning zitten, wordt de vergunning opnieuw aangescherpt.
Overigens is ammoniak voor de Amercentrale geen afvalproduct van de energie-opwekking, maar een ingredient voor de DENOX-installatie waarmee de NOx-lozingen tot ongeveer 20% worden teruggebracht. In het DENOX-procede reageren ammoniak en stikstofoxiden tot gewone atmosferische stikstof en water. Idealiter komt er geen ammoniak vrij, maar in praktijk is het proces niet feilloos te regelen en komt er af en toe wat vrij. De vergunning komt dus neer op calamiteitenruimte.
(Je kunt het DENOX-proces vergelijken met het toevoegen van Ad Blue aan de uitlaat van dieselauto’s.)
Wie meer wil weten, zie hieronder.
Junginger in de krant
Hoogleraar bio-economie Martin Junginger stond in de krant ( www.ad.nl/binnenland/ban-op-biomassa-zou-rampzalig-zijn-voor-het-klimaat~a8f0610a/ ) – AD, dus ook Eindhovens Dagblad. Ik heb het artikel met grote instemming gelezen. Wat geen toeval is, want ik heb mijn mening over biomassa opgebouwd o.a. door Junginger te lezen en in levende lijve aan te horen. Ik adviseer dringend om dit artikel te lezen. Hij is een van de grote Nederlandse experts.
Het artikel is te lang om helemaal door te nemen. Een paar highlights.
- Het aandeel van een nieuwe professionele biomassabijstook in de luchtvervuiling is relatief zeer gering
- Alle open haarden in Nederland moeten verboden worden
- Kleine biomassacentrales midden in een woonwijk moet je niet willen
- Je moet een evenwicht vinden inzake het achterlaten van dood hout in een bos. Te weinig is slecht voor de biodiversiteit, te veel is slecht vanwege bosbranden
- Je hebt allerlei soorten biomassa en allerlei soorten centrales
- Transportverliezen over zee zijn zeer gering
- Zelfs inclusief de subsidies op biomassa levert zaaghout twee tot vier keer zoveel op als pellets. Met pellets kan een deel van het dode hout economische waarde krijgen
- Je kunt een bos het beste gebruiken voor energie èn materialen
- Biomassa, alleen om elektriciteit te maken, moet je niet willen. Biomassa om warmte te maken zul je nog lang nodig hebben. Op de lange duur zal biomassa steeds meer naar groene chemie gaan (bijvoorbeeld kerosine en zwaar transport)
- Je kunt met biomassa negatieve emissies halen
Hoi Bernard, deze week maakt Statenlid Vreugdenhil (CU-SGP) nogal een “nummer” van de nieuwe vergunning die de provincie in mei j.l. aan de Amercentrale heeft verleend. In een filmpje uit hij zijn onbegrip over zoveel “tolerantie”. Verder legt hij een verband met de uitstoot van boeren. Wat is jouw reactie op dit, naar mijn mening ,tamelijk tendentieuze( want weer appels en peren) bericht?
Ons Christelijke Uilskuiken beflikkert de boel door demagogisch onzin te vertellen, waarschijnlijk welbewust.
Even de tijdbalk op een rij.
– De Amercentrale heeft een vergunning ex de Natuurbeschermingswet 1998, gedateerd 2011.
– Toen functioneerden de Amer8 en de Amer9 nog (beide kolencentrales)
– Op 1 juni 2015 ging de PAS in
– In 2015 ging de Amer8 dicht
– Door de jaren heen zijn hebben zich een aantal kleinere wijzigingen opgehoopt. Daarom heeft RWE in maart 2017 een revisievergunning aangevraagd, welke verleend is december 2017. Dat is een gangbare manier van werken in de milieukunde.
(Overigens blijkt uit deze revisievergunning dat ombouw op biomassa de hoeveelheid geloosd kwik sterk terugdringt.)
De revisievergunning behandelt drie hoofdzaken: hij verwerkt de sluiting van de Amer8; maakt een begin met de ombouw op biomassa; en regelt aan aantal kleine zaken.
– Bij deze revisievergunning zit geen stikstofparagraaf. Of dat had gemoeten, is de vraag omdat de hoeveelheid stikstof gedomineerd werd door de sluiting van de Amer8, en dus sterk kromp. Men kan hier een formeel punt van maken, maar het is inhoudelijk zinloos.
– Op 30 januari 2019 vraagt RWE een vergunning aan (07 mei verleend) op basis van de nieuwe Wet natuurbescherming. Daaruit komt het voorspelbare gegeven naar voren dat vanwege de sluiting van de Amer8 de geloosde hoeveelheid stikstofoxide meer dan gehalveerd is, en wel:
– In de vergunning van 2011 is 5,5 miljoen kg NOx per jaar toegestaan, in die van 07 mei 2019 1,7 miljoen kg per jaar
– In de vergunning van 2011 is 176.000 kg ammoniak per jaar toegestaan, in die van 07 mei 2019 82.000kg ammoniak per jaar
Naast wat de vergunning voorschrijft bestaat er een emissieregistratie die een schatting maakt van wat er werkelijk geloosd wordt. Dit zijn twee verschillende zaken.
Als de emissieregistratie waarden aangeeft die veel lager zijn dan de vergunning toestaat, betekent dat simpelweg dat RWE zich heel goed aan de vergunning houdt. De vraag die Vreugdenhil had kunnen stellen, maar niet gesteld heeft, is of die vergunning niet gewoon nodeloos ruim is.
Het is fundamenteel fout om de emissieregistratie en de vergunning op Vreugdenhils wijze aan elkaar te praten.
Je kunt een vergunning met een vergunning vergelijken en dan is er sprake van een scherpe reductie in de vergunde hoeveelheid stikstofoxides.
Je kunt een emissie met een bij de emissie horende vergunning vergelijken en hier konkluderen dat de emissie ver onder de vergunninggrenzen blijft.
Je mag niet vaststellen dat de oude werkelijkheid kleiner dan de nieuwe vergunning en zeggen dat er een groei toegestaan wordt. Dat is welbewust bedrog.
Overigens gebruikt de Amercentrale de ammoniak om stikstofoxides uit de rookgassen te halen. In technische termen is dat het Selective Catalytic Reduction proces. Het grootste deel van de ammoniak en de stikstofoxides strepen elkaar als het ware weg tot gewone stikstof, zoals die van nature in de atmosfeer voorkomt, en water.
Ammoniak is dus een regeltechniek en niet een problematisch afvalproduct van het productieproces. RWE heeft er dus geen belang bij om ammoniak te lozen. Idealiter klopt de regeltechniek precies en komt er geen ammoniak uit de pijp. Maar de werkelijkheid is variabel, dus kloppen de evenwichten niet altijd precies.
Alleen bij een calamiteit kan er relatief veel ammoniak ontsnappen. Waarschijnlijk is de vergunning daarop gedimensioneerd.
Het verhaal spreekt mijn vermoeden, dat er rek zat of nog zit in de vergunning van de centrale, niet tegen.
Martin Junginger is werkzaam in biomassa, dus geeft een positief beeld, hij wil graag zijn baan behouden. Met de Diemen biomassacentrale wordt geen stroom opgewekt, alleen warmte., een slechter energie benutting
“Met biomassa kunnen we ook negatieve emissies halen, door de CO2 af te vangen” Dat was bij de kolencentrale ook het plan, het liep anders.
Ook voor warmte zij andere mogelijkheden en dat verandert niet in 2024.
Pikant is dat in het laatste MD-blad de open haard – waar zó’n 90% van de warmte verloren gaat – werd aangeprezen, daar heeft hij een punt!
U geeft enkele punten van commentaar, die los van elkaar staan.
Junginger werkt niet ‘in de biomassa’, maar is hoogleraar aan de Universiteit van Utrecht (bij het Copernicus Instituut). U kunt op http://www.uu.nl/staff/hmjunginger zijn gegevens nalezen. Hij heeft geen commerciele functies. Zijn baan hangt er dus niet van af.
In vakkringen, maar bijvoorbeeld ook bij een belangenorganisatie als Probos, geldt juist de omgekeerde opvatting, nl dat er voor warmte weinig andere mogelijkheden zijn, en voor stroom meer. U kunt het standpunt van Probos vinden op http://www.probos.nl/duurzame-mobilisatie-benutting-van-biomassa . Ik deel dit standpunt ongeveer, ik ben alleen wat pessimistischer over het in praktijk realiseren van die andere mogelijkheden om duurzame stroom op te wekken, en over de gevolgen daarvan (oa voor de bomen die staan op de enorme vlaktes aan toekomstig zonnepark die als vervanging nodig zouden zijn).
Negatieve emissies zullen nodig blijken. Het klopt dat het bedrijfsleven zich daar bij kolencentrales onderuit gedraaid heeft, maar het moet toch. Niet bij kolencentrales (die moeten dicht), maar wel bij biomassacentrales. Omdat de CO2-emissie over de levenscyclus van biomassa bijna 0 is, is een negatieve balans gemakkelijk te bereiken. Zonder negatieve emissies blijft de wereld niet onder de 2graad C temperatuurstijging.
Ik verwijs u voor een nadere onderbouwing graag naar Heleen de Coninck op een recent Groen Links congres ( https://www.bjmgerard.nl/?p=9445 ).
Ik vind dat open haarden om milieuredenen verboden moeten worden. Dat heeft echter niet te maken met biomassacentrales, die een goede rookgasreiniging moeten hebben.