Luchtkwaliteit – Page 17 – Weblog Bernard Gerard

MilDef levert proefkonijnen

De organisatie AiREAS wil de gezonde en zelfredzame stad nastreven. Een van de middelen is geavanceerd luchtmeetnet, waaraan diverse hightechbedrijven en wetenschappelijke instellingen meewerken. Het is het front van de wetenschap en dat resulteert in interessante initiatieven.

Een van de meewerkende geleerden is Erik de Groot van het AMC (afdeling beeldvormende technieken). Hij wil onderzoeken hoe het hart en het vaatstelsel reageren op uitwendige stressfactoren, met focus op (ultrafijn) stof. Daartoe moeten straks zo’n 4000 Eindhovenaren mee doen aan een epidemiologisch onderzoek.
Dat is organisatorisch geen kattenpis. Daarom komt er een pilot van 50 mensen, waarvan de eerste tien een soort voorhoede zijn. Daarvan wordt speciale medewerking en communicatie gevraagd om eventuele fouten uit het systeem te halen. AiREAS heeft met Milieudefensie afgesproken dat MilDef zo ver mogelijk in die eerste tien voorziet. Onze voorzitter Wen Spelbrink heeft er zijn best op gedaan en zodoende zaten er vanavond in de zorginstelling Jongemens tien mensen die mee gaan doen, waarvan een flink deel van ons Milieudefensie-bestuur. Daarnaast ook iemand van de wijkvereniging en de verantwoordelijk ambtenaar van de gemeente, die ook mee gaat doen. En waaronder ikzelf.

We kregen uitleg over echo’s, afknijptechnieken en hartslagregistratie. Wij konijnen worden een week lang uitgerust met een GPS-ontvanger, een hartslagmeter en een kastje in een borstband om ultrafijn stof te meten (benieuwd wat er gebeurt als je daarmee bij PSV naar binnen wil…..). ‘s Nachts en onder de douche mag hij af en als de hartslag piekt op de lopende band in de sportschool weet het apparaat dat vanwege de GPS-ontvanger. Een geruststellend idee.

Er moeten nog 40 mensen meer geworven worden voor de pilot. Mogelijk krijgen de MilDef-leden in postcodegebied 5655 daartoe een brief. De wijkvereniging is een ander kanaal.

De pilot van 50 mensen zou in maart moeten beginnen met een persoonlijk gesprek vooraf.

Ik hou u op de hoogte.

Kun je zwavelvrije kerosine kopen?

Op dit artikel is een vervolg geproduceerd, dat op deze site te vinden is op Kun je zwavelvrije kerosine kopen ? (vervolg)

TNO heeft onderzocht of je in het Amsterdamse Bos het ultrafijn stof kon meten dat straalmotoren op Schiphol uitblazen. Dat blijkt goed te kunnen en dat veroorzaakte een hoop opschudding.
De stofdeeltjes blijken voor een groot deel uit zwavelzuur te bestaan. Die stof ontstaat omdat kerosine tussen de 400 en 800 ppm (0,04-0,08gewichts%) zwavel bevat. De logische vraag is of er ook kerosine bestaat zonder zwavel en of je die in significante hoeveelheden kunt kopen. Het antwoord is:
– maak onderscheid tussen kerosine uit aardolie en synthetische kerosine (die soms duurzaam is)
– kerosine uit aardolie bevat altijd zwavel. Dat mag zelfs oplopen tot 3000 ppm.
– dat is volkomen overbodig. Kerosine is praktisch hetzelfde als diesel en diesel kan met de DHS-bewerking teruggebracht worden tot 10 ppm zwavel, want dat moet ook voor auto’s. Het zou ca een halve cent per liter meer kosten (een liter kost ongeveer 50 cent). Het vliegtuig vliegt zonder zwavel even goed.
– Synthetische kerosine is vaak zwavelvrij. Soms kun je deze kerosine duurzaam noemen. Synthetische kerosine kan uit biomassa komen, maar ook uit heel andere bronnen. Als het uit biomassa komt, kan het wel of niet duurzaam zijn. Om dit soort vragen te beantwoorden moet je je verdiepen in het productieproces.
Er is op aarde zeer veel meer kerosine uit aardolie als synthetische. Je kunt zwavelvrije kerosine kopen, maar niet in hoeveelheden die zoden aan de dijk zetten. Vooralsnog gaat het bij toepassingen meer om pilots en symbolische handelingen. Die kunnen echter waardevol zijn, mits goed overdacht.

De ontzwaveling van kerosine zou jaarlijks vele duizenden mensen een vroegtijdige dood besparen.

Voor de volledige tekst, die ik hierover voor Milieudefensie en de BMF gemaakt heb, lees meer Continue reading Kun je zwavelvrije kerosine kopen?

Ultrafijn stof rond het vliegveld

Op 12 december 2014 publiceerde het tijdschrift Lucht een onderzoek van TNO, becommentarieerd door IRAS (Institute for Risk Assessment Sciences) van de Universiteit van Utrecht over meting van ultrafijn stof in het Amsterdamse Bos, veroorzaakt door straalvliegtuigen op Schiphol. Dat kon je concluderen omdat de concentraties overdag, als de wind van Schiphol naar de meetpost toestond, drie keer zo hoog waren als wanneer de wind anders stond. Dat leidt ertoe dat 66000 Amsterdamse adressen de hele tijd of een deel van de tijd aan twee tot drie keer zo hoge concentraties blootgesteld zijn. Dat leidt tot extra sterfte, maar hoeveel precies is zeer onzeker. De hoofdschuldige aan het ultrafijn stof is de zwavel in de kerosine. Na verbranding reageert die uiteindelijk met water tot microscopische druppeltjes zwavelzuur, gemengd met koolstofdeeltjes en organische verbindingen.

De belangrijkste onderzoeksresultaten rond Schiphol

Na lezing van het artikel in lucht heb ik een opinieartikel geschreven voor het Eindhovens Dagblad, dat op 18 dec 2012 geplaatst is. Het is onder “lees meer” te vinden. Er wordt in gesteld dat het verschijnsel ook voor Eindhoven relevant is, dat er onderzoek gedaan moet worden in Noord-Eindhoven en dat er met het AiREAS-systeem daartoe al een infrastructuur bestaat in Eindhoven. TNO werkt daar aan mee.
Bovendien heb ik gesteld dat het probleem, hoe dan ook, het grootste is op korte afstand van de bron. Het verhaal heeft dus nadrukkelijk een ARBO-component op en rond het vliegveld.

OP 9 januari 2014 heeft SP-woordvoerster Mobiliteit hierover vragen gesteld aan Gedeputeerde Staten. Op http://noord-brabant.sp.nl/nieuws/2015/01/metingen-luchtkwaliteit-rond-eindhoven-airport-noodzakelijk is het persbericht te lezen, van waaruit doorgelinkt kan worden naar de volledige tekst van de vragen. In de provinciale vragen wordt o.a. gewezen op de korte afstand van bijvoorbeeld Wintelre en Veldhoven-Noord tot het vliegveld, en gepleit voor onderzoek in de plaatsen rond het Eindhovense vliegveld.

Ik hoorde recentelijk in de wandelgangen dat er hierover op ambtelijk niveau gesprekken liepen. Veel meer kan ik er nu niet van zeggen.

Het Schiphol-onderzoek werkte als een soort wake up – call voor sommige milieuorganisaties, die de milieuaspecten van vliegvelden een tijd lang verwaarloosd hadden. Zodoende zat ik, samen met Michiel Visser van de BMF, op 14 januari rond de tafel met o.a. de provinciale milieufederaties in Noord- en Zuid-Holland en met Ivo Stumpe van Milieudefensie, die in deze wereld het meest van luchtkwaliteit weet. Zuid-Holland vanwege Zestienhoven, Noord-Holland vanwege Schiphol en de lopende ontwikkelingen daar.
Er ontwikkelen zich zodoende vormen van contact. Enkele afspraken:
– de “groene 11” (de gezamenlijke provinciale milieufederaties) gaan proberen de kwestie van de luchtverontreiniging rond vliegvelden op de agenda van de Tweede Kamer te krijgen, bijvoorbeeld in het AO Luchtvaart van 1 april a.s.
– het is in elk geval een no regret – maatregel om ontzwaveling van kerosine te eisen en/of om te bevorderen dat in Nederland alleen zwavelvrije kerosine verkocht wordt. Mij is gevraagd daar onderzoekwerk aan te doen. Het resultaat staat in latere artikelen op deze weblog beschreven.
De Tweede Kamer heeft zich vlak voor het kerstreces ook al in deze richting uitgesproken.

Op 19 januari heeft staatssecretaris Mansvelt de Tweede Kamer een brief gestuurd, waarin gewezen werd op de geluiden rond Schiphol en Eindhoven. Ze zegt extra onderzoek toe, uit te voeren door het RIVM, en spreekt verder sussende en begripvolle taal.

Continue reading Ultrafijn stof rond het vliegveld

Lezing over luchtkwaliteit bij IVN Best

Ik heb op 15 januari 2015 een lezing gehouden voor het IVN in Best over luchtkwaliteit. Het bleek een fors werkstuk, maar het viel goed. Het was niet heel druk: er waren buiten Wen en mij 10 mensen.

Er vond nog een discussie over open haarden plaats. De mevrouw vond dat daartegen moest worden opgetreden en ze heeft geen ongelijk, alleen is het moeilijk af te dwingen.
Verder nog gepraat met een man die jaren bij een bekend brandbeveiligings-bedrijf gewerkt had waar het asbest onverpakt in forse hoeveelheden in het magazijn lag. Verschillende collega’s (isoleerders) waren aan asbest overleden. Hij had het zelf nog niet (hoewel 75), mede omdat hij op kantoor werkte, maar bij moest ook regelmatig in het magazijn zijn en de isoleerders kwamen ook in stuifkleren op het kantoor.
Hij werd elk jaar gecontroleerd op kanker.

De presentatie kan bij mij besteld worden.

Wat plaatjes:

In gesprek over het BZOB-terrein in Helmond

De SP (en naar ik aanneem ook de andere partijen in PS) kregen een brief van de Wijkraad Brouwhuis in Helmond over de stank van het BZOB-terrein. Er sprak diep ongenoegen uit en mogelijk ook een beetje paniek.

Fractievoorzitter Nico Heijmans en ik zijn op 27 december 2014 gaan praten met twee vertegenwoordigers. Dat gaf al wat meer duidelijkheid.

De afspraak is dat beide partijen informatie zouden gaan opzoeken en uitwisselen en dat de SP contact zou zoeken met iemand die er echt wat van af weet. Geur-problematiek (met bijbehorende berekeningen) zijn voor mij onbekend terrein. Het is dus niet bij voorbaat in te schatten of de milieuvergunning verder aan te scherpen is.
Mogelijk is de destructor in Son een hoopgevend voorbeeld. Jaren geleden zette die Noord-Eindhoven uren of dagen onder een deken van lijkenlucht (ze vernietigen daar alle dode landbouwdieren en slachtafval uit een wijde omgeving), maar sinds de bedrijfsvoering en de filters grondig onder handen genomen zijn, is de ellende zeer veel minder. Ik ruik hem niet meer, mijn vrouw zegt dat ze hem nog heel af en toe zwak ruikt. Als dat daar gelukt is, moet het op veel andere plaatsen ook een heel stuk te verbeteren zijn.

Ik heb inmiddels al wat zitten grasduinen in vergunningen, maar een definitief oordeel zal nog wel even duren.

De destructor in Son (tegenwoordig Rendac)

De Ispex-meting

Wen Spelbrink en ik zitten in zoiets als de tweede cirkel van het AiREAS-gebeuren. Daardoor doen we vaak mee aan activiteiten. Een daarvan was de Ispex-meting die gepland was voor mei of juni 2013 (toen er nog geen MilDef-afdeling of MilDef-werkgroep was). Die was bedoeld om op een onconventionele wijze de luchtkwaliteit te meten.
Voor de Ispex-meting hadden stel studenten, meest uit Leiden, een opzetstukje voor op de Iphone 4, 4s of 5 gemaakt. Mijn neefje Lars (uit Utrecht) heeft er ook nog aan meegewerkt. Het opzetstukje maakte een spectrum van de hemel en bracht de polarisatie in kaart, mits die hemel blauw was. In heel Nederland moest dat op dezelfde dag. Jean-Paul Close had 300 van die opzetstukjes besteld en wilde die distribueren. Wen en ik zouden daarbij helpen.

Uiteindelijk hebben we de afspraak gemaakt dat Wen en ik scholen zouden doen en buurten buiten Eindhoven en Jean-Paul en Wen buurten binnen Eindhoven. Zo gezegd, zo gedaan. Mijn brief aan de scholen vindt u –> Doel en opzet van het Ispex_versie scholen . Heeft men een beetje een idee van hoe ik schrijf en over de details van het experiment.

Zowel bij de scholen als de buurten kregen we wat reacties binnen (niet spectaculair). Maar vervolgens liepen de opzetstukjes vertraging op en toen die er waren was de hemel niet blauw en dat bleef hij tot in Zuid-Nederland de vakantie-uittocht begonnen was. Kortom, beetje pech maar dat is het leven. Men heeft in Eindhoven nog op beperkte schaal foto’s van de hemel kunnen maken.

Desalniettemin is de proef geslaagd. Er hebben 3187 burgers aan mee gedaan en het bleek dat je er inderdaad op één dag de luchtvervuiling me kon meten, mits het mooi weer was.
Er is een nette publicatie aan gewijd, waarvan ik het eerste stukje hier afbeeld.

Het was alleen jammer dat er tussen de proef en de publicatie anderhalf jaar zat. Tegen de tijd dat de publicatie kwam was ongeveer iedereen de proef al weer vergeten, waardoor het ding niet meer dan kleine berichtjes in de krant haalde.

Hier het volledige artikel –> resultaatartikel_Ispex

Milieudefensie start bromfietsactie

Tweetakt brommers zijn verschrikkelijk vervuilend. Eén zo’n brommer kan even vervuilend zijn als tientallen tot honderden auto’s, afhankelijk naar welk soort vervuiling je kijkt. Dat zegt Nature (13 mei 2014). Viertaktbrommers vervuilen ook, maar minder.
Elektrische brommers vervuilen nauwelijks. Ook als je materiaal en energie tijdens de fabricage en de sloop meetelt, zijn ze volgens het Eco-indicator 99 systeem behoorlijk voordelig voor het milieu.

Milieudefensie wil zowel landelijk als in Eindhoven dat er opgetreden wordt tegen tweetakt brommers. Het probleem is dat de gemeente er geen zeggenschap over heeft. Ons Eindhovens bestuur van MilDef proberen de gemeente mee te krijgen in een lokaal stimuleringsbeleid
Verder wil ons bestuur bromfietsrijders overtuigen om, als ze toch aan een nieuwe brommer toe zijn, een elektrische te kopen. Die is in de aanschaf duurder, maar in de exploitatie goedkoper. Daartoe hebben we kaartjes gemaakt. Daarvan zijn er nu zo’n 600 verspreid (door ze aan een remkabel of een spiegelstang of zo vast te plakken).

MilDef Eindhoven heeft enkele ideeën voor het vervolg. Ideeën va anderen zijn altijd welkom.

De tekst van het kaartje: Tweetakt-flyer enkel

Artikel voor Spanning over luchtkwaliteit

SPANNING is het interne blad van de SP. Het gaat naar bestuursleden en andere actieve leden van de SP en heeft een opinievormend en scholend karakter. Ik schrijf hier een enkele keer voor en dat is leuk.

Ik heb in de SPANNING van juni 2014 een artikel geschreven over luchtkwaliteit. Je kunt het vinden op https://www.sp.nl/spanning/2014/spanning-62014-piketty-ongelijkheid-stevig-op-kaart-gezet . Aantikken van de zwarte balk brengt de .pdf verzie van het nummer van juni 2014 in beeld en dan pagina 18 en 19.

Deelname aan “buisjesactie” Milieudefensie

Wen Spelbrink en ik hebben van februari 2013 t/m januari 2014 deelgenomen aan de landelijke meetactie van Milieudefensie, de “buisjesactie”. We hebben op drie plaatsen in postcodegebied 5612 (Woensel binnen de Ring) elk twee Palmes-buisjes opgehangen die NO2 meten. Die moesten om de vier weken worden vervangen en dan gingen Wen en ik met zijn A-team busje en een keukentrapje twee van de locaties af (de Pastorielaan bij de basisschool en de hoek Vincent vd Heuvelln-Montgomerylaan). De derde werd door een inwoner van het Aletta Jacobsplein bijgehouden (aan de achterkant van de woning, boven het plantsoen). De buisjes-boekhouding werd bijgehouden door Bureau Blaauw. Zo hebben we een meetreeks van 13 vier week – gemiddeldes opgebouwd.

We hadden voor postcodegebied 5612 gekozen omdat daar belangrijke radialen doorhene lopen, omdat daar nog gene buisjes van de gemeente hingen, omdat er in het strategische verkeersbeleid van de gemeente veranderingen gingen optreden, en omdat er een grote wijkvereniging zit en een heleboel VVE’s. We hebben daarvoor een informatiebijeenkomst belegd en we hoopten een anatal van die organisaties mee te krijgen. Dat is beperkt gelukt.
Postcodegebeid 5612 is niet het vuilste gebied van Eindhoven.

Het hoogste “scoorde” de Pastorielaan met een jaargemiddelde van 35microgr/m3. Dat is onder de norm, maar niet veel. De hoek Montgomeryln-V. vd Heuvelln scoorde 28 en het A. Jacobsplein 25.

Het RIVM was bereid om hun rekenmodellen los te laten op de locaties van Milieudefensie, voorzover mogelijk en dat lukte meestal, waaronder bij twee van de drie Eindhovense locaties (het model werkt niet op een hoek). Het bleek dat de NO2 – berekening van het RIVMiets boven de meting zat. De berekende PM10 – concentraties waren 25 microgr/m3; voor PM2.5 16; en voor roet 1,2 tot 1,5 .

De slotsom was dat de lucht in postcodegebied 5612 slechter dan gezond was, en beter dan de norm.

Voor het persbericht zie Continue reading Deelname aan “buisjesactie” Milieudefensie

Wij rijden de rochelroute

Ik heb meegereden in de Rochelroute. Met een klein clubje mensen reden we op 5 november 2013 een paar keer op en neer in de ochtendspits over de Vonderweg en de Mauritsstraat, van het PSV-stadion naar de Hoogstraat en weer terug.

Milieudefensie had voor een week een ultrafijn stofmeter geleend van de Universiteit van Amsterdam, en daarmee werd in elke spits in een andere stad gefietst. Bedoeling was om de ultrafijn stof concentraties te meten. Dat lukte goed. In onderstaand plaatje staat links de route en rechts (de paarse curve) de ultrafijn stofconcentraties onderweg. Het puntje daarin staat bij bijna 30000 deeltjes/cm3 en de hoogste top (die er niet helemaal meer op kon) op zo’n 80000 .