Naar aanleiding van de reacties op politieke inzet op de onderwerpen Air Liquide en het bestemmingsplan De Hurk, waarbinnen Air Liquide gelegen is, had ik het gevoel dat Air Liquide misschien voldoet aan de wet, maar dat de wet zelf niet voldoet. Ik zocht middelen om de wetgeving zelf aan te kaarten.
Parallel daaraan had het toenmalige Tweede Kamerlid Paulus Jansen, waarvoor ik regelmatig werk deed, een afspraak gemaakt met de Adviesraad Gevaarlijke Stoffen (AGS). In deze adviesraad zaten toonaangevende veiligheidsdeskundigen op het gebied van gevaarlijke bedrijven en processen. De raad is ingesteld na de vuurwerkramp in Enschede.
Die Raad had om het gesprek verzocht omdat hij met opheffing bedreigd werd en omdat de Raad inhoudelijke bezwaren had tegen de uitvoering van het beleid. Het gesprek heeft op 4 februari 2011 plaatsgevonden tussen twee leden van de Raad enerzijds en Paulus Jansen, mij en de chemicus Wim Beekmans van de Eindhovense WNM (Werkgroep Natuurbehoud en Milieubeheer) anderzijds.
Er heerste een soort gevoel van geestverwantschap. Ook bleek uit het gesprek onvrede over de decentralisatie, juist op dit gebied, van rijkstaken naar lagere overheden die daar vaak niet op berekend zijn. “De minister had geen zin om naar de Kamer geroepen te worden als er iets dramatisch ploft” aldus een citaat “laat de burgemeester maar naar de gemeenteraad geroepen worden.”
De Adviesraad had er weinig vertrouwen in dat veel gemeentes en regio’s de nodige kennis in huis hebben. (Dit probleem is later mede aanleiding geweest voor de oprichting van de RUD’s (Regionale Uitvoerings Diensten)).
De Adviesraad Gevaarlijke Stoffen had een negatief standpunt over de berekening van veiligheidscontouren rond gevaarlijke bedrijven en de Quantitative Risk Assessment (QRA) die daaraan ten grondslag ligt.
De Adviesraad geeft, aan de hand van de case study van een ontploffend LPG-station, twee soorten kritiek op de in dit land gebruikelijke vormgeving van QRA-berekeningen.
De eerste is dat veel onzekerheden in dit soort berekeningen met standaardwaardes worden ingevuld, waardoor lokaal maatwerk onmogelijk is. Juridisch is dat comfortabel, want dan gaan deskundigen elkaar voor de rechtbank niet meer met verschillende standpunten te lijf. Natuurwetenschappelijk echter zegt de berekening dan niks meer over hoe gevaarlijk het echt is. Bovendien zijn sommige standaardwaardes fout of verouderd. De berekening is een soort koffieautomaat geworden die door relatief laaggeschoolden kan worden bediend. Zoals SRE-ambtenaar Stortelder van de Milieudienst Regio Eindhoven het bij de RvState uitlegde bij de behandeling van Air Liquide: “je stopt er iets in en er komt iets uit”. De fysieke veiligheid is opgeofferd aan de juridische veiligheid.
Het tweede kritiekpunt is dat QRA-berekeningen in Nederland niet worden gebruikt om het bedrijf veiliger te maken. Met de QRA rekent men uit (voor zover dat de naam verdient) dat als het bedrijf dit en dit doet, de contour zus en zo ligt. Het bedrijf krijgt niet te horen dat als ze het zus en zo anders doen, het veiliger wordt en de contour krimpt.
Wat betreft de opheffing door fusie met drie andere adviesraden: de AGS meende dat hierdoor essentiële kennis van gevaarlijke stoffen en situaties verloren zou gaan. In het fusieproduct zou veel minder gespecialiseerde kennis aanwezig zijn en er zouden netwerken verloren gaan. Veel geld zou het niet besparen, want het meeste werk gebeurde toch al pro deo.
De vrees bleek terecht, want in het uiteindelijke fusieproduct kwam er van de oorspronkelijke 10 leden van de AGS maar één in de nieuwe raad terecht, de huidige Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur.
Paulus heeft beloofd zijn best te doen in de Tweede Kamer. Op 23 juni 2011 vond het debat plaats, maar het mocht niet baten. De bijdrage van Paulus Jansen aan het debat kunt u hier–> Bijdrage Paulus Jansen opheffing AGS 20110623 vinden. De samenvattende behandeling op zijn weblog vindt u –> http://paulusjansen.sp.nl/weblog/2011/06/26/kappen-dor-hout-mondt-uit-in-kaalslag/