Gespikkeld woningbezit verduurzamen
Bij het kranten knippen viel mijn oog op een interessant artikel uit het Eindhovens Dagblad van 18 december 2021 over een proefproject om huiseigenaren mee te laten liften met de verduurzaming van corporatiewoningen. ( https://krant.ed.nl/titles/eindhovensdagblad/7156/publications/12541/pages/56 ).
Tilburg heeft overigens wel meer goede duurzame energie-initiatieven, meer dan bijvoorbeeld mijn gemeente Eindhoven die meer opschept over minder inspanning. Dit terzijde,
Dat project speelde zich af bij 78 grondgebonden eengezinswoningen in de Tilburgse Abdijbuurt, waarvan er 70 nog in handen waren van de Tilburgse woningbouwvereniging Tiwos, en waarvan er 8 in de loop van de tijd verkocht waren. Die acht stonden tussen de 70. In het jargon noemt men dat ‘gespikkeld woningbezit’ en het is een bekend probleem als men complexgewijze wijken wil gaan renoveren en/of verduurzamen. De verkoop van sociale huurwoningen is sowieso een slechte zaak en bij renovatiekwesties komt dat nog eens extra duidelijk aan de orde.
Het moest bij de corporatiewoningen ca €45.000 per huis kosten, een bedrag dat sommige particuliere eigenaren niet konden ophoesten – ook een bekend probleem dat (volgens PON-Telos kenmerkend is voor 7500 Tilburgse arme eigen woning-bezitters). Toch vond de Tilburgse wethouder Dusschooten dat die acht mee moesten doen met hun buurt.
Hij huurde Nicolaas Veltman in als projectleider. Veldman heeft een eigen bureau voor dit soort dingen ( https://www.nicolaasparticipaties.nl/projecten/ en dan even omlaag scrollen tot de kop ‘Gespikkeld bezit Abdijbuurt’).
Belangrijkste les van Veltman: je moet achter de voordeur komen. Je moet vreselijk veel lullen – eigenlijk is het gewoon ouderwets opbouwwerk.
En je moet wat te bieden hebben. De gemeente Tilburg regelde een bouwtechnische keuring, maakte een schatting van de opbrengst, zorgde voor onafhankelijk financieel advies en zorgde voor (door de provincie betaald) eenmalig geld in de vorm van deels lening (€16 per maand terugbetalen), deels subsidie. En door alleen de belangrijkste isolatiewerkzaamheden uit te voeren werd de prijs gedrukt tot 15 a 20 mille, en zodoende kwam het bij zes van de acht bewoners rond. Eentje verkocht zijn huis terug aan Tiwos en één deed uiteindelijk niet mee, omdat die zijn huis onderverhuurd had. Diens dak ligt zichtbaar lager omdat er geen nieuwe isolatie is aangebracht.
Energie Voor Iedereen en de Stichting Zet
Nicolaas Veltman, later geassisteerd door Cindy van den Bremen, konden zich beperken tot het projectleiderschap omdat het project Gespikkeld Woningbezit deel uitmaakte van een groter geheel, namelijk het proefproject Energie Voor Iedereen (EVI).
EVI is een samenwerking tussen de gemeenten Tilburg, Breda, Den Bosch en Bernheze, Enpuls B.V. en de provincie Noord-Brabant., bedoeld om nieuwe manieren te onderzoeken om woningen van huishoudens met een smalle beurs te verduurzamen. Het EVI-project is neergelegd bij de Tilburgse stichting Zet en daar een van de vele projecten ( https://www.wijzijnzet.nl/projecten ). Zet is zoiets als een stichting die modern opbouwwerk doet.
Het project EVI omschrijft zichzelf als (zie de TAB op bovengenoemde webpagina) als
SOCIAL DESIGN ALS AANPAK
We onderzochten het vraagstuk ‘energiearmoede’ in drie lokale pilots samen met verschillende stakeholders. Dat deden we in de gemeenten Breda, Tilburg en Bernheze. Zet begeleidde de social design aanvliegroute en aanpak. Om wie gaat het? Wat zijn wensen en behoeften? We onderzochten waar bewoners, gemeenten, woningcorporaties en andere stakeholders tegenaan lopen. We experimenteerden met mogelijke oplossingen en ontwikkelden tools en methodieken.
We schakelen constant tussen de leefwereld en de systeemwereld. Dit is een kwestie van wederzijds begrip creëren, maar ook van conclusies zodanig vertalen dat stakeholders zoals een corporatie en gemeente waar nodig aan vernieuwende oplossingen kunnen gaan werken. We werken in co-creatie, vanuit verschillende perspectieven aan het vraagstuk.
In elke gemeente een andere aanvliegroute:
- Breda: in gesprek met huurders en woningeigenaren groot onderhoud en verduurzamen
- Bernheze: het vinden en betrekken van particuliere woningeigenaren bij de energietransitie
- Tilburg: particuliere huiseigenaren die tussen huurwoningen van een woningcorporatie wonen (gespikkeld bezit) betrekken bij een wijkrenovatie & verduurzaming
Bij het EVI-project hoort een magazine (https://www.wijzijnzet.nl/publicaties/energie-voor-iedereen-magazine ) dat loopt t/m december 2020. Hoofdstuk 5 gaat over het Tilburgse ‘Gespikkeld bezit’ – project.
Met het verschijnen van het magazine worden de EVI-pilotprojecten beëindigd.
Het EVI-project heeft verschillende tools ontwikkeld die zijn blijven voortbestaan ( https://publicaties.brabant.nl/evi/tools/ ). Aan het adres te zien zijn ze intellectueel (mede)eigendom van de provincie geworden.
De tools bevatten procesbeschrijvingen die naar mijn idee veel waarde hebben. In alle gevallen zien ze de verduurzaming van woonwijken als in essentie een “sociaal-maatschappelijk vraagstuk” – de woorden zijn van eerdergenoemde projectleider Veltman. Uiteraard zit er ook een technische kant aan en een financiële, maar die financiële kant is niet eens het grootste probleem meer “Er komt op alle niveau’s zoveel beschikbaar voor deze urgente kwestie: gemeente, provincie, het Rijk, Europa”.
Dus organiseren!
