De NWEA (Nederlandse Wind Energie Associatie) heeft aan onderzoeksbureau Ecofys gevraagd om de kostprijs van stroom, opgewekt met wind op het land, te berekenen zoals die voor een aantal standaard-situaties nu is en in de toekomst kan zijn. Ecofys heeft dit onderzoek in april 2017 gepubliceerd. Zie www.ecofys.com/nl/publications/kostprijsanalyse-windenergie-op-land/ .
Ik maak (sterk ingekort) gebruik van de resultaten voor zover die op Brabant van toepassing zijn, de focusplek van deze site.
Nederland is ingedeeld in windregio’s. Het grootste deel van Brabant is Regio 4 (gemiddelde windsnelheid <7,0m/sec), en een deel van West-Brabant en het land van Altena is Regio 3 (tussen de 7,0 en 7,5m/sec jaargemiddeld). Dat snelheidsverschil is overigens belangrijker dan men denkt, want het vermogen gaat met de derde macht (het vermogen bij 7,5m/sec is 23% groter dan bij 7,0m/sec). Het grote windproject van 100MW langs de A16 ligt (nagenoeg) geheel in Regio 4.
Ecofys heeft vijf scenario’s (protoprojecten) gedefinieerd. Daar zitten technische- en windkenmerken in, maar ook de omvang van het project (de schaalgrootte is van belang voor de kostprijs).
De scenario’s zijn tot op zekere hoogte, en met enige fantasie, toepasbaar op Brabantse projecten.
Het 100MW-project langs A16 bijvoorbeeld (van Breda tot het Hollands Diep) ligt in Regio 4, maar dicht bij Regio 3 en de verschillen tussen beide regio’s zijn niet heel groot. Ik zal dus doen alsof op het 100MW-project langs de A16 scenario C van toepassing is, vooral vanwege de omvang van het project.
Een windparkje als dat in het Volkerak bij Willemstad past in praktijk het beste bij scenario E.
Een toekomstig windpark Kabeljauwbeek is het beste als D aan te merken (ligt op de grens van Regio 3 en 4, maar omvang is meer D).
Alle andere windparken in Brabant lijken het meest op scenario D.
Onder dit plaatje ligt een gedetailleerde financiele analyse, die ik hier niet geef, maar opgezocht kan worden.
Uiteindelijk blijkt dat het voor de kWh-prijs allemaal in Brabant betrekkelijk weinig uitmaakt. Alle windenergieprojecten in Brabant produceren stroom met een kostprijs van rond de 8 cent/kWh.
Duit is puur de technisch-economische kostprijs. Maatschappelijke kosten en baten in ruimere zin zitten hier niet in.
Als je om niet-economische redenen zou kiezen voor kleinere turbines (Regio 3, scenario C versus regio 3, scenario E), ben je dus voor hetzelfde eindresultaat met anderhalf keer zoveel molens 15% meer geld kwijt.
De SDE+subsidie 2017 gaat ervan uit dat het grootste deel van de windprojecten kan draaien op basis van een gegarandeerde afnameprijs van 8,5 cent/kWh.
Is dat nou veel?
Uniper, het fossiele sterfhuis van E.ON , levert in de brochure, geeft in een brochure over steenkool bijgevoegd plaatje, op gezag van Ecofys 2014. Het is verstandig hier met enige reserve naar te kijken, omdat sommige kosten sindsdien veranderd zijn en er nogal wat spreiding in de kosten zit, en je op verschillende manieren kunt rekenen. Hoe dan ook, om een indruk te krijgen (€100/MWh = 10 cent/kWh), en om het een beetje te kunnen plaatsen:
Wind op land zat in 2014, EU-gemiddeld, qua kale kostprijs per kWh in de buurt van kolen.
Als men de indirecte maatschappelijke kosten meetelt die nu uit een ander begrotingspotje betaald worden meetelt (luchtvervuiling, klimaat en zo), komt er bij windenergie bijna niets bij en bij kolen een paar cent per kWh. Dan is wind dus al goedkoper.
Als je nu stroom wilt kopen op de spotmarkt, ben je grofweg rond de 4 cent/kWh kwijt. Ergo zitten alle energiebronnen op dit moment met hun kostprijs boven de vrije markt-prijs en draaien dus onrendabel.
Bij duurzame energie wordt dit grotendeels gecompenseerd met de SDE+ regeling, die op zijn beurt wordt gedekt vanuit de rijksbegroting, die op haar beurt weer wordt gedekt door een opslag op de Energiebelasting. Men kan op goede gronden bezwaar maken tegen deze financiele techniek, en dat is een politieke discussie die gevoerd moet worden.
Terug naar de oorspronkelijke Ecofys-studie uit april 2017.
Eigenlijk was de studie bedoeld om de vraag beantwoord te krijgen of wind op het land op termijn zonder SDE+ subsidie zou kunnen. De gedachte is dat de kostprijs per kWh omlaag gaat, (en de hoop is dat de stroomprijs omhoog gaat, maar aan dat laatste waagt Ecofys geen voorspelling).
Inderdaad zal de kostprijs dalen, mits mits. Ik heb voor scenario C en D het plaatje overgenomen. Als aan de voorwaarden voldaan wordt die Ecofys stelt, kan er in een jaar of vijf 42% (bij grote, gunstige projecten) tot 29% (bij kleinere, iets minder gunstige) projecten af. Het C-scenario zit dan op wat nu ongeveer de vrije markt-prijs is.
OM de kostprijsdaling te bereiken, vertrouwt Ecofys op technische innovaties, maar nog meer op niet-technische innovaties, lees bestuurlijke. Om er een paar te noemen:
- verlenging van de SDE+ regeling van 15 naar 20 jaar
- voorbereidingskosten deels bij de overheid leggen
- goedkoop geld
- een planmatig beleid
- de kosten van een en ander worden voor 65% tot 80% gedekt door de overheid
Allemaal niet bij voorbaat gegarandeerd.